لاشه های متحرک؛ چرا پس از مرگ همچنان حرکت می نمایند؟! - لنجان بلاگ

خبرنگاران - شاید هنگام جستجو در اینترنت و شبکه های اجتماعی با ویدئوهایی عجیب و ترسناک از حرکت لاشه حیوانات مرده مانند ماهی و قورباغه روبرو شده باشید. در شرایطی که سر حیوان قطع شده یا امعاء و احشاء آن خارج شده است، اما لاشه همچنان حرکاتی از خود نشان می دهد.

اما چرا یک حیوان مرده همچنان حرکت می نماید؟

فرایندهای بیولوژیکی خاصی که در عضلات و اعصاب حتی پس از توقف عملکرد مغز و سایر اندام های حیاتی رخ می دهند، ممکن است علت بروز این شرایط باشد.

کد ویدیو

دانلود

فیلم اصلی

جمود نعشی

یکی از فرایندهایی که می تواند این پدیده را شرح دهد، جمود نعشی (Rigor Mortis) است. پس از مرگ، جسد حیوانات یک سری تغییرات بیوشیمیایی را تجربه می نماید که آزاد شدن کلسیم در ماهیچه ها از آن جمله است. این موجب انقباض عضلانی می گردد که می تواند به بروز حرکات در بدن حیوانی مانند قورباغه حتی پس از مرگ آن منجر گردد.

با این وجود، امکان رد این نظریه وجود دارد. انقباض عضلانی در شرایط جمود نعشی پایدار و سفت است و دو تا چهار ساعت پس از مرگ اتفاق افتاده و می تواند تا 48 ساعت ادامه یابد.

پتانسیل عمل

پتانسیل عمل یا پتانسیل کنش (Action Potential) تغییر در بار الکتریکی است که در سلول های عصبی و عضلانی رخ می دهد. هنگامی که یک سلول در حال استراحت است، یک بار الکتریکی منفی در درون و یک بار الکتریکی مثبت در بیرون آن وجود دارد.

هنگامی که یک محرک به سلول می رسد، به عنوان مثال یک تکانه عصبی، یون های مثبت به سمت داخل سلول سرازیر می شوند که تغییر بار الکتریکی سلول را به همراه داشته و یک پتانسیل عمل ایجاد می نماید.

طی پتانسیل عمل، یک قطب زدایی یا دیپلاریزاسیون (Depolarization) سریع و هماهنگ غشای سلولی وجود دارد، به این معنی که بار الکتریکی درون سلول نسبت به بار الکتریکی بیرون مثبت تر می گردد. این قطب زدایی زمانی رخ می دهد که یون های سدیم (+Na) به وسیله کانال های یونی که در واکنش به یک محرک مناسب باز می شوند، به سرعت وارد سلول می شوند.

پس از ورود یون های سدیم به سلول و ایجاد قطب زدایی، یک جریان سریع از یون های پتاسیم (+K) به وسیله کانال های یونی که در واکنش به قطب زدایی باز شده اند از سلول خارج می شوند. این جریان خروجی یون های پتاسیم موجب ایجاد قطبش دوباره سلول می گردد، به این معنی که بار الکتریکی درون سلول بار دیگر نسبت به بار الکتریکی بیرون سلول منفی می گردد.

به طور خلاصه، پتانسیل عمل با ورود یون های سدیم (+Na) به درون سلول ایجاد شده که با یک جریان خروجی سریع از یون های پتاسیم (+K) دنبال می گردد.

کد ویدیو

دانلود

فیلم اصلی

اما چرا پتانسیل عمل زمانی که یک حیوان مرده است کار می نماید؟

توقف عملکرد مغز در یک حیوان به معنای آن است که دیگر هیچ فعالیت الکتریکی قابل تشخیص در مغز آن وجود ندارد. با این وجود، بعضی مطالعات نشان داده اند که در بعضی موارد، بعضی سلول ها در بدن، از جمله سلول های عضلانی و عصبی، برای مدت کوتاهی پس از مرگ همچنان می توانند زنده به جای مانده و پس از مرگ مغزی نیز برای مدت کوتاهی به عملکرد خود ادامه دهند.

از آنجایی که این حیوانات به تازگی مرده اند، عملکرد عضلات آنها هنوز به طور کامل متوقف نشده است. از این رو، افزودن ماده ای مانند نمک (سدیم کلرید) می تواند ورود یون های سدیم به درون سلول را موجب شده و پتانسیل عمل را فعال کند.

فعال شدن پتانسیل عمل در عضله موجب شکل گیری یک سری فرایندها می گردد که به انقباض عضلانی ختم می گردد و این برای هر حرکت بدن لازم است.

در خاتمه، باید اشاره داشت که این حرکات شاهدی از زنده بودن حیوانات نیستند.