اسرار دره مرگ داعش - لنجان بلاگ

درست از همان روزهای شوم سال 2013 که جنایتکاران داعش بر این استان سلطه پیدا کردند، روایت های ترسناک دفن وحشیانه زندانیان داعش در اعماق چند ده متری دره الهوته لرزه بر اندام شهر انداخت. کمی بعد داعش فیلمی منتشر کرد که در آن جلادان پس از شلیک گلوله به سه زندانی، آنها را به شکلی بیرحمانه در دره الهوته انداختند...اما هویت آن زندانیان بیگناه در عمق نامعلوم دره مرگ برای همیشه دفن شد. همین روایت ها و شواهد کافی بود تا پس از پاکسازی شهر الرقه از عناصر داعشی، دیده بان حقوق بشر برای تحقیق درباره سرنوشت زندانیان گمشده وارد میدان گردد. اما در آن سال با توجه به عمق بسیار زیاد دره هیچ سرنخی جز روایت مردمان منطقه از این جنایت ها به دست نیامد. تحقیقات در حالی در این منطقه دنبال می شد که همزمان بقایای اجساد قربانیان داعش در بیش از 20 گور دسته جمعی در نقاط مختلف سوریه کشف شد. اما داستان دره الهوته حتی پس از رفتن داعشی ها نیز ادامه داشت و آن طور که دیده بان حقوق بشر سازمان ملل نقل نموده؛ مردم شهر همچنان روایت های مختلفی از گم شدن مردمان و رها شدن اجساد در اطراف دره داشتند. شکی نبود که در عمق نامعلوم این دره خوفناک راز جنایت هایی نهفته است. اما تنها تحقیقات میدانی و تصاویر ماهواره ای بود که می توانست ابعاد فاجعه را معین کند. کلید این معما در اعماق دره بود و تنها این تکنولوژی های نوین یارای کشف اسرار را داشتند. تحقیقات همچنان ادامه داشت تا اینکه در آخرین تحقیقات، پهپاد فرانسوی پروت با قابلیت عکسبرداری های دقیق و سه بعدی بیش از 50 متر از شکاف دره پایین رفت و تصویر 6 جسد متلاشی و شناور روی آب را ثبت کرد. گرچه آنالیز تصاویر ارسالی، زمان مرگ اجساد را پس از خاتمه داعش در منطقه نشان می داد اما دیگر شکی باقی نبود که دره الهوته گور دسته جمعی قربانیانی بود که سرنوشت شان برای همیشه نامعلوم مانده است. به نوشته الجزیره، یکی از اهالی الرقه که در سال 2015 در بیابان قارچ جمع می کرد، مدعی است با چشمان خودش اجساد رها شده را آنجا دیده است: اینجا فقط گور زندانیان الرقه نیست بلکه داعش، اجساد را از نقاط مختلف سوریه به اینجا می آورد و در این دره می انداخت. هیچ کس نمی داند چندین جسد در عمق دره دفن شده اند.

دره جنایت و مکافات

سارا کایالی، محقق سوری دیده بان حقوق بشر که الهوته را دره جنایت و مکافات می داند، معتقد است: این دره روزی یکی از زیبایی های منطقه بوده است اما حالا چیزی جز ترس و وحشت برای اهالی ندارد. روشن شدن آنچه در این دره و دیگر گورهای دسته جمعی سوریه اتفاق افتاده است، حیاتی است چراکه نه تنها سرنوشت بسیاری از زندانیان و افراد ربوده شده توسط داعش معین می گردد بلکه این شواهد برای مجازات جنایتکاران داعشی نیز ضروری است.

در حال حاضر نیروهای کرد کنترل استان الرقه را برعهده دارند اما کایالی معتقد است: اینکه منطقه در اختیار کدام نیروی امنیتی است مهم نیست، آنها وظیفه دارند شرایط را برای تحقیقات علیه داعش فراهم نمایند و در صورت احتیاج به پاکسازی منطقه از اجساد، اقدام و در تشخیص هویت یاری نمایند. این درخواست در حالی مطرح می گردد که با وجود افشاگری ماجد حسون، فعال رسانه ای سابق الرقه در سال 2016 بر دفن مردگان در الهوته، تا پیش از این هیچ تیم تحقیقاتی در این دره برای انجام عملیات تحقیقاتی حضور نیافته است. براساس آخرین گزارش ها، این سکوت تحقیقاتی در حالی است که شورای امنیت سازمان ملل در سال 2017، مجازات داعشی ها به عنوان مجرمان جنگی در عراق و سوریه را به رسمیت شناخت و بر آن توافق کرد.

زندانیانی که ناپدید شدند

طبق گزارش فوریه 2020 دیده بان حقوق بشر، داعش در دوره حکمرانی اش در سوریه شمار زیادی را ربوده و بسیاری را دستگیر نموده بود که درمیان آنها فعالان سیاسی و حقوق بشری، خبرنگاران و مبارزان ضد داعش و ساکنان محلی نیز قرار داشتند. اما با توجه به اینکه بسیاری از آنها اعدام شده یا به نقاط دیگری فرستاده شدند، سرنوشت هیچ کدام معین نیست. از سوی دیگر با توجه به نابسامانی های امنیتی در سوریه، پروژه نبش قبر گورهای دسته جمعی قربانیان داعش همیشه نیمه تمام رها شده است. در این میان شورای دموکراتیک سوریه به تازگی برای شروع تحقیقات درباره جرایم جنگی داعش اعلام آمادگی نموده است. گرچه با توجه به سلطه نیروهای ترکیه بر دره الهوته، امکان دسترسی به این منطقه را برای آنها ناممکن نشان می دهد.

جنایت مشابه در عراق

بدون شک ردپای جنایتکاران داعش در همه نقاط حکمرانی های کوتاه و بلندشان قابل شناسایی است و بیشتر قربانیان نیز با شرایط مشابه و به وحشیانه ترین روش ممکن کشته شدند. به همین دلیل، به نوشته میدل ایست آی، محققان یک ماه قبل گوری مشابه دره الهوته در شمال سوریه و در خاک عراق پیدا نموده اند، منطقه الخفسا که در شهر تل عفر قرار داشته و بیش از هزار جسد در آن دفن شده بود. آنالیز های اولیه نشان داده است بیشتر اجساد متعلق به قربانیان ایزدی داعش در سال های 2014 تا 2017 بودند. تحقیقات در این منطقه نیز نیمه تمام مانده است.