واکسن های ضد کرونا در ایران تا چه حد در سایر کشورها مورد استفاده است؟ - لنجان بلاگ

به گزارش خبرگزاری خبرنگاران به نقل از یورونیوز،در حال حاضر فاز دوم این کارزار با انجام واکسیناسیون یک میلیون و 149 هزار فرد بالای 80 سال ایرانی در جریان است و از روز شنبه نیز تزریق به جمعیت 929 هزار نفری حاضر در فاصله سنی 75 تا 79 سال شروع خواهد شد. در این فاز در مجموع بیش از 7 میلیون و 777 هزار ایرانی تا مرداد ماه دُز نخست واکسن کرونا را دریافت خواهند کرد.

اما واکسن های مورد استفاده ایران چقدر کارآیی دارند و استفاده از آنها تا چه حد در سایر کشورهای دنیا رایج شده است؟

اسپوتنیک وی

واکسن اسپوتنیک وی که ساخت روسیه است تا کنون در 30 کشور دنیا از جمله آرژانتین، بحرین، مجارستان، امارات عربی متحده مورد استفاده قرار گرفته و مقام های بهداشتی 65 کشور دنیا مجوز استفاده ضروری از آن را صادر نموده اند.

اسپوتنیک وی از دو آدنوویروس(ویروس شایع ایجاد نماینده دامنه ای از بیماری ) انسانی ساخته شده که البته به گونه ای اصلاح شده اند که حاوی ژن سازنده پروتئین تاج ویروس SARS-CoV-2 باشد؛ ویروسی که عامل بیماری کووید19 است.

واکسن این ژن ها را وارد سلول های بدن می نماید بنابراین آنها پروتئین تاج ویروس(Spike) یا همان پروتئین S را که در ایجاد بیماری عفونی نقش بسیار اساسی دارد، فراوری می نمایند. سپس بدن برای مقابله با پروتئین پادتن(آنتی بادی) می سازد و بعدها نیز هر وقت بدن دوباره با این پروتئین به وسیله ورود ویروس کرونا روبرو گردد، آن را به خاطر می آورد و با فراوری پادتن مورد احتیاج با آن مبارزه می نماید.

وب سایت رسمی واکسن اسپوتنیک وی اعلام نموده که بر پایه داده های حاصل از تزریق واکسن به 19 هزار و 866 نفر، کارآیی این واکسن 91.6 برآورد شده است. این واکسن باید در دو دُز به فاصله حداقل چهار هفته تزریق و در دمای بین دو تا هشت درجه سانتیگراد نگهداری گردد.

واکسن های چینی سینوفارم و سینوواک

از واکسن چینی سینوفارم نیز در حال حاضر در کارزار واکسیناسیون عمومی 34 کشور دنیا همچون امارات عربی متحده، عراق، بحرین، مجارستان، اردن، پرو و صربستان استفاده شده و مجوز تزریق اضطراری آن توسط نهادهای بهداشتی 40 کشور دنیا صادر شده است.

این واکسن بر اساس روش سنتی ساخت واکسن فراوری شده که در آن از ویروس غیرفعال شده یا ضعیف شده برای تحریک سیستم ایمنی بدن و فراوری پادتن(آنتی بادی) استفاده می گردد. سپس وقتی بدن برای دفعه بعد با آن ویروس خاص روبرو شد، پادتن(آنتی بادی) خاصی فراوری می نماید؛ درست شبیه نحوه ایمن سازی بدن در مقابل بیماری فلج اطفال.

دیگر واکسن چینی یعنی سینوواک نیز که تزریق آن در کشورهایی مثل ترکیه، آذربایجان، مجارستان، لهستان و اوکراین تجربه شده، بر پایه همین روش فراوری شده است.

واکسن سینوفارم باید در دمای بین 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری گردد و در دو نوبت با فاصله زمانی بین سه تا چهار هفته تزریق گردد. مطابق اعلام شرکت سازنده این واکسن، کارآیی آن در مرحله سوم آزمایش بالینی که در 10 کشور صورت گرفته به 79 درصد رسیده؛ ولی مطالعه دیگری که در خصوص کارآیی آن در کشور امارات صورت گرفته، این نرخ را 86 درصد نشان داده است.

آسترازنکا/آکسفورد

تا کنون مردم 139 کشور دنیا از اروپا گرفته تا آسیا، آفریقا و آمریکا واکسن آسترازنکا/آکسفورد را دریافت نموده اند و افزون بر نهادهای درمانی 93 کشور دنیا، سازمان دنیای بهداشت نیز مجوز استفاده اضطراری آن را صادر نموده اند.

فناوری واکسن آسترازنکا/آکسفورد بر خلاف تصور خیلی ها، با روش فراوری سنتی واکسن های غیرفعال تفاوت دارد.

این واکسن از یک ویروس بی ضرر یا یک آدنوویروس شامپانزه به نام ChAdOx1 که عامل سرماخوردگی این حیوان است برای انتقال ژن های سازنده پروتئین شاخکی ویروس کرونا به درون سلول های بدن انسان استفاده نموده است.

در واقع آسترازنکا/آکسفورد یک واکسن ویروس دار است و دانشمندان بخشی از فرمول ژنتیکی کامل ویروس کرونا یا دستورالعمل ژنتیکی پروتئین شاخکی این ویروس را به ویروس بی ضرر سرماخوردگی شامپانزه اضافه نموده اند. این واکسن پس از تزریق، سلول های بدن انسان را وادار به ساختن این پروتئین ها می نماید؛ پروتئین هایی که موجب تحریک سیستم ایمنی بدن و فراوری پادتن(آنتی بادی) علیه ویروس کرونا می گردد.

فاصله زمانی بین دو تزریق این واکسن باید بین 4 تا 12 هفته باشد. این واکسن باید در دمای دو تا هشت درجه سانتیگراد نگهداری گردد. شرکت آسترازنکا اعلام نموده که میزان کارایی این واکسن به طور متوسط حدود 76 درصد است ولی در خصوص افراد بالای 65 سال این کارآیی تا 85 درصد افزایش می یابد.

کارشناسان سازمان دنیای بهداشت: واکسن های چینی سینوفارم و سینواک ایمن و موثرند

کووکسین

یکی دیگر از واکسن های وارداتی ایران، واکسن کووکسین ساخت شرکت باهارات بیوتک هند است که در مقایسه با دیگر واکسن های ضدکرونا، کمتر شناخته شده است.

تزریق این واکسن علاوه بر کشور سازنده، در نپال و زیمبابوه نیز شروع شده و تا کنون مقام های بهداشتی 9 کشور دنیا از جمله مکزیک، پاراگوئه و فیلیپین مجوز استفاده ضروری از آن را صادر نموده اند.

این شرکت هندی پیش از این، 16 نوع دیگر واکسن را فراوری و به 123 کشور دنیا صادر نموده است.

کووکسین با استفاده از ویروس غیرفعال یا ضعیف شده کرونا فراوری شده که می تواند توسط سیستم ایمنی بدن شناسایی و موجب فراوری پادتن(آنتی بادی) گردد. این واکسن باید در دمای بین 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری گردد برای تزریق در دو دُز به فاصله چهار هفته ساخته شده است.

نخستین استفاده اضطراری از آن ژانویه گذشته و در شرایطی که هنوز فاز سوم مطالعات بالینی آن به خاتمه نرسیده بود، در هند شروع شد ولی داده های اولیه آزمایش فاز 3 آزمایش بالینی آن نشان می دهد که میزان کارآیی آن حدود 81 درصد است.

واکسن های سوبرانا 02 و کووایران برکت

ایران همچنین مرحله سوم آزمایش بالینی واکسن کُووایران برکت و سوبرانا 02 را شروع نموده است.

مطابق اعلام رسانه ها و مقام های ایرانی، واکسن برکت به روشی مشابه با سینوفارم چین فراوری شده و حتی بعضی مواد اولیه و تجهیزات فراوری آن نیز از این کشور وارد می گردد و بر همین اساس، پیش بینی می گردد که کارآیی آن به واکسن سینوفارم نزدیک باشد.

واکسن سوبرانا 02 نیز که در حال فراوری مشترک توسط انستیتو واکسن فینلای کوبا و انستیتو پاستور ایران است، از پروتئین های تاج ویروس کرونا که در آزمایشگاه ساخته شده اند، برای تحریک دستگاه ایمنی استفاده می نماید. این پروتئین ها در مرحله بعدی با سم غیرفعال کزاز که یک آنتی ژن قدرتمند برای تقویت فراوری پادتن(آنتی بادی) در بدن به شمار می رود، ترکیب می گردد. کارآیی این واکسن در دو فاز نخست مطالعات بالینی پس از تزریق دو دُز، بالای 80 درصد بوده و پس از تزریق دُز یادآوری به بالای 90 درصد رسیده است.

البته تمامی واکسن های عرضه شده برای مقابله با بیماری کووید19 دارای عوارض جانبی از جمله درد در محل تزریق، افزایش فشار خون، ورم، تب و لرز، سرفه خفیف، گرفتگی بینی، درد عضلات یا مفاصل، ضعف عمومی و سردرد است؛ عوارضی که در صورت بروز، حداکثر سه تا چهار روز پس از واکسینه شدن افراد از میان خواهد رفت.

همانطور که سازمان دنیای بهداشت و بسیاری از متخصصان بهداشت و درمان نیز بارها تاکید نموده اند، واکسن ها نیز همانند بخش قابل توجهی از داروها دارای عوارض جانبی متفاوتی هستند ولی در شرایط همه گیری استفاده از هر واکسن آزمایش شده و مورد تایید نهادهای بهداشتی تنها راه نجات فرد از شر بیماری کووید19 و ایفای مسئولیت اجتماعی در قبال کوشش همگانی برای مهار ویروس کروناست.