برنده نوبل پزشکی 2022 : سوانت پابو، به خاطر کشفیاتش درباره ژنوم انسان تباران منقرض شده و تکامل انسان - لنجان بلاگ

به گزارش ایسنا (در خبری که دوست داشتم مستقلا روایت کنم اما به خاطر نبود اینترنت ممکن نشد) و به نقل از نوبل پرایز، سوانت پابو، زیست شناس سوئدی به خاطر کشفیاتش درباره ژنوم انسان تباران منقرض شده و تکامل انسان برنده جایزه نوبل پزشکی 2022 شد.

پابو به وسیله تحقیقات پیشگامانه خود، به موضوعی به ظاهر غیرممکن دست یافت. این موضوع، معین توالی ژنوم نئاندرتال، یکی از خویشاوندان منقرض شده انسان امروزی بود. بعلاوه، او کشف هیجان انگیزی در خصوص یک انسان تبار ناشناخته به نام دنیسووا(Denisova) را انجام داد.

نکته مهم این است که پابو دریافت که انتقال ژن از این انسان تباران منقرض شده به انسان خردمند پس از مهاجرت به خارج از آفریقا در حدود 70 هزار سال پیش اتفاق افتاده است. این انتقال باستانی ژن به انسان های امروزی، ارتباط فیزیولوژیکی دارد. به عنوان مثال، بر نحوه واکنش سیستم ایمنی بدن ما نسبت به عفونت ها تأثیر می گذارد.

تحقیقات اساسی پابو باعث ایجاد یک رشته علمی کاملا نو شد. دیرینه شناسی اکتشافات او با آشکار کردن تفاوت های ژنتیکی که همه انسان های زنده را از انسان های منقرض شده متمایز می نماید، مبنایی را برای کشف آنچه که ما را منحصربه فرد می سازد، فراهم می نماید.

سوانت پابو، زیست شناس و و متخصص ژنتیک تکاملی اهل سوئد است. وی به عنوان یکی از بنیان گذاران دیرینه شناسی، به طور گسترده روی ژنوم نئاندرتال کار نموده است. پابو در سال 1997 به عنوان مدیر بخش ژنتیک در موسسه انسان شناسی تکاملی ماکس پلانک(MPI EVA) در لایپزیگ، آلمان منصوب شد.

پابو در 20 آوریل 1955 در استکهلم به جهان آمد و با مادرش، کارین پابو(Karin Pääbo)، شیمیدان استونیایی بزرگ شد. پدرش، سونه بریسترم(Sune Bergström)، بیوشیمی دان بود که جایزه نوبل پزشکی سال 1982 را به همراه بنگت ساموئلسون(Bengt Samuelsson) و جان رابرت وین(John R. Vane) برای اکتشاف در خصوص پروستاگلاندین و مواد مرتبط با آن دریافت کرد.

پابو به عنوان یکی از بنیان گذاران پالئوژنتیک(Paleogenetics) شناخته می گردد. پالئوژنتیک، رشته ای است که از روش های ژنتیک برای مطالعه در خصوص انسان های اولیه و سایر جمعیت های باستانی استفاده می نماید. پابو و همکارانش در سال 1997، توالی یابی موفقیت آمیز DNA میتوکندریایی(mtDNA) نئاندرتال را گزارش کردند که از نمونه ای یافت شده در غار کلاین فلدهوفر گروت (Kleine Feldhofer Grotte) به دست آمده بود.

بخش تحت مدیریت پابو در اوت 2002، یافته هایی را درباره ژن زبان(FOXP2) منتشر کرد که در بعضی از افراد دارای ناتوانی زبانی وجود ندارد یا آسیب دیده است.

پابو در سال 2006، طرحی را برای بازسازی کل ژنوم نئاندرتال ها ارائه کرد. در سال 2007، او به عنوان یکی از 100 شخص تاثیرگذار سال مجله Time انتخاب شد.

در فوریه 2009، در نشست سالانه انجمن پیشبرد علوم آمریکا(AAAS) در شیکاگو اعلام شد که موسسه انسان شناسی تکاملی ماکس پلانک، نخستین نسخه پیش نویس ژنوم نئاندرتال را تکمیل نموده است. بیش از سه میلیارد جفت پایه با همکاری شرکت آمریکایی 454 Life Sciences توالی یابی شدند. این پروژه به سرپرستی پابو، تاریخ تکاملی اخیر انسان مدرن را روشن خواهد نمود.

پابو و همکارانش در مارس 2010، گزارشی درباره تجزیه و تحلیل DNA استخوان انگشتی که در غار دنیسووا در سیبری یافت شد، منتشر کردند. نتایج این پژوهش نشان داد که استخوان متعلق به یکی از اعضای منقرض شده سرده ای از انسان سایان است که هنوز شناخته نشده بود. این نخستین بار بود که یک انسان تبار ناشناخته با استفاده از تجزیه و تحلیل DNA کشف شد.

پابو و همکارانش در مه 2010، پیش نویس توالی ژنوم نئاندرتال را در مجله ساینس(Science) منتشر کردند. بعلاوه، آنها به این نتیجه رسیدند که احتمالا بین نئاندرتال ها و انسان های اوراسیا تلاقی وجود داشته است.

پابو در سال 2014، کتاب انسان نئاندرتال: در جستجوی ژنوم های گمشده(Neanderthal Man: In Search of Lost Genomes) را منتشر کرد که در آن به صورت ترکیبی از خاطرات و علم عامه، داستان کوشش های پژوهشی برای آنالیز ژنوم نئاندرتال را همراه با افکار خود در خصوص تکامل انسان بیان می نماید.

در سال 2020، پابو معین کرد که تأثیرات شدیدتری بر قربانیان از جمله ضرورت بستری شدن در بیمارستان و آسیب پذیری در برابر بیماری کووید-19 به وسیله تجزیه و تحلیل DNA وجود دارد که در گونه های ژنتیکی در ناحیه کروموزومی 3 بیان می گردد. این ویژگی ها با میراث نئاندرتال اروپایی مرتبط هستند. این ساختار خطرات بیشتری را تحمیل می نماید و نشان می دهد که افراد تحت تاثیر این ویژگی ها ممکن است به شکل شدیدتری از بیماری مبتلا شوند.

لیندا ویجیلنت(Linda Vigilant)، همسر پابو نیز نخستی شناس و نسل شناس است و پابو بسیاری از مقالات خود را با همکاری او انجام داده است.