تنها در خانه 30 ساله شد؛ جاودانگی یک کمدی کریسمسی - لنجان بلاگ

گویا این ایده کلمبوس چندان هم بیراه به نظر نمی رسد. اساسا تنها در خانه نباید فیلم چندان ویژه ای می بود. کل ماجرا به کودکی مربوط می شد که خانواده اش او را هنگام رفتن به تعطیلات کریسمس جا می گذارند؛ آن ها متوجه می شوند کوین جا مانده و بعد به خانه بازمی گردند. در عین حال گرچه همه مخاطبان حقه های بامزه کوین و انرژی کلی فیلم را دوست دارند اما تقریبا بخش قابل توجهی از فیلم پیش از حمله سارقان (هری و مارو با بازی جو پشی و دانیل استرن) و اتفاقات طنزآمیز بعدی جریان دارد.

از این ها گذشته وقایع دهه بعد نشان داد کریس کلمبوس کارگردان فیلم هم آنچنان هنرمند تاثیرگذار و بزرگی نبوده و نیست. فیلم سازی که مهم ترین آثار کارنامه اش در سال های بعد خانم داوت فایر (Mrs. Doubtfire) و دو فیلم از ضعیف ترین قسمت های مجموعه هری پاتر بودند. پس شاید در زمان و مکانی متفاوت و البته با شانسی متفاوت اساسا تنها در خانه چنین جلب توجه نمی کرد و به شهرتی در این حد گسترده دست نمی یافت. البته این فقط یک احتمال است.

جادوی فیلم نامه نویس محبوب دهه هشتاد

با این وجود هنوز هم چیزی گرم و غیرقابل انکار در این فیلم وجود دارد، آنچه احتمالا محصول همکاری تصادفی مکالی کالکین 10 ساله و جان هیوز، فیلم نامه نویس اثر بود. هیوز استاد کمدی های نوجوانانه در دهه هشتاد بود و با خلاقیتی که داشت مفاهیم فیلم نامه را ساخته و پرداخته کرد.

هیوز در مصاحبه با مجله تایم درباره فیلم نامه تنها در خانه می گوید: قصد رفتن به تعطیلات را داشتم و در حال درست کردن لیستی از همه چیزهایی بودم که نباید فراموش کنم. فکر کردم بهتر است بچه هایم را فراموش نکنم و بعد به ذهنم رسید چه می شود اگر پسر 10 ساله ام را در خانه تنها بگذارم؟ او چه خواهد نمود؟

شاید اگر این ایده را به نویسنده های سینمای نوجوانان در سال های اخیر می سپردیم فیلمی ساخته می شد درباره یک نوجوان که در غیاب خانواده اش کلی پول خرج می نماید و خوش می گذارند. اما جان هیوز همیشه درخشان ترین ایده ها را در ذهن دارد؛ چرا که قادر است از نظر ذهنی فاصله میان کودکی و بزرگسالی را کم کند.

وقتی به فیلم هایی که جان هیوز فیلم نامه نویس یا کارگردانشان بوده نگاه می کنیم معمولا با دانش آموزان دبیرستانی روبرو می شویم که میان آخرین بارقه های نوجوانی و اولین نشانه های بزرگسالی گرفتار شده اند. همین تنش در فیلم تنها در خانه به بازه سنی کوین منتقل شده است.

این بار ماجرا از این قرار است که کوین نمی تواند از آن چیزهایی لذت ببرد که دنیا بزرگسالان معتقد است مناسب بچه ها نیستند. اما با آغاز تعطیلات و تنها ماندن کوین در خانه فرصتی پدید می آید تا او کمی از طعم همه آن ممنوعه ها را بچشد؛ ترکیبی از فیلم ها، وسایل خانه، اسپری بعد از اصلاح پدرش تا مجله های برادرش.

اینکه یک کودک پا در کفش بزرگسالان کند و دنیا آن ها را تجربه کند خود می توانست سوژه یک فیلم کامل باشد اما تنها در خانه فقط بخشی از اثر را با این ایده سرپا نگه می دارد؛ به ویژه اینکه بازی مکالی کالکین در نقش کوین آن قدر خوب است که چنین امکانی را به بهترین نحو فراهم می نماید.

کالکین 10 ساله در قله شهرت

در واقع کالکین آن قدر خوب بود و چنان شهرت عجیبی انتظارش را می کشید که در ادامه راه بازیگری خود هرگز نتوانست به قله ای که در 10 سالگی فتح نموده بود دوباره نزدیک شود. بخشی از این ماجرا به این دلیل بود که او در نقش یک کودک جا افتاد و بی نهایت مشهور شد در نتیجه سنگینی این شهرت ادامه راستا در نقش یک بزرگسال را برای او دشوارتر ساخت.

تصاویر معروف تنها در خانه، مثلا تصویری که کوین به سبک نقاشی معروف ادوارد مونک دستانش را کنار گوشش قرار داده و جیغ میزند آن قدر در دهه نود اینجا و آنجا دیده شد که می توان گفت به سختی ممکن است از افکار عمومی پاک شود.

تنها در خانه در بخش کمدی داستان با آن تله گذاری های معروفش ما را به یاد کارتون هایی چون وایل ای. کایوت و رودرانر (Wile E. Coyote and Road Runner) می انداخت. در این بخش هم بازی کالکین در ترکیب با ایفای نقش های دانیل استرن و جو پشی بسیار خوب کار می نماید؛ در حالی که کالکین کوشش می نماید ادای بزرگترها را در بیاورد و از خانه به شیوه خود محافظت کند در می یابیم که چیزی از این بچه گانه تر و در عین حال دلنشین تر نیست که یک کودک سعی کند ادای بزرگترها در بیاورد وقتی مدام برای همسان سازی با بازیگر فیلم گنگستری که دیده است می گوید: باقیش رو نگه دار حیوون کثیف و با صدای شلیک همان فیلم دزدها را تا سر حد مرگ به وحشت می اندازد.

در نهایت زیربنای عاطفی اثر زمانی خود را نشان می دهد که کوین دست از تظاهر و همسان سازی با بزرگترها برمی دارد و به خود واقعی و ذهن بچه هاه اش باز می شود. در ذهن هنوز کاملا شکل نیافته کوین، همه آنچه اتفاق افتاده و جا ماندن او از سفر مربوط به این می شده که آرزو نموده هیچ یک از اعضای خانواده اش را دیگر نبیند؛ آنچه عموما در ذهن بچه ها رخ می دهد و دقیقا به همین شکل اتفاقات بد را محصول آرزوهای درونی خود تلقی می نمایند و البته گاهی بابت چنین حسی احساس گناه بهشان دست می دهد.

جالب است این را هم بدانید که یکی از خطوط فرعی روایت که در آن کوین به پیرمرد همسایه یاری می نماید با پسرش ارتباط برقرار کند و از نظر احساسی تا حدودی واجد احساسات آبکی است توسط کلمبوس کارگردان فیلم به فیلم نامه اصلی جان هیوز اضافه شده است چرا که کارگردان گمان می نموده فیلم به احساسات بیشتری احتیاج دارد اما در نهایت حتی بدون این ماجرای فرعی جنبه های احساسی فیلم وقتی کوین دوباره برای بازگشت خانواده ناپدیدشده اش دعا می نماید به کفایت پررنگ می شود.

وقتی مادر به خانه باز می شود کوین اشک ریزان به آغوش او پناه می برد. ترکیبی از رستگاری نهایی و آموزه ای برای پسر و خانواده اش که برای یک فیلم کریسمسی کافی و کامل به نظر می رسد. به هر حال احتمالا هر کودکی زمانی آرزو نموده والدینش ناپدید شوند؛ چه به شکل آشکار چه در خفا. تنها بدشانسی کوین این بود که آرزویش به حقیقت پیوست و البته خوش شانس بود که با جادوی یک فیلم کریسمسی از پس این چالش به شکلی تمام و کمال برآمد.